Een nieuwe balans tussen toerisme en een leefbare, open stad
Opiniestukken
Amsterdammers zijn trots op Amsterdam en genieten van hun stad. Amsterdam heeft een opvallend hoge dichtheid aan horeca, musea, theaters, een fijnmazig en frequent openbaar vervoernetwerk, een zeer breed scala aan winkels, supermarkten en boetieks en andere kwaliteitskenmerken die het wonen in Amsterdam zo aantrekkelijk maken. Dit willen Amsterdammers ook zo houden. In combinatie met de schoonheid van het UNESCO-werelderfgoed maakt het dat iedere Amsterdammer geniet van het leefklimaat in de stad en zich hier thuis voelt. Amsterdammers zijn er ook trots op hun stad naar buiten te kunnen uitdragen. Om hun bezoekers, zakenrelaties, familie, vrienden, of vreemden, mee te laten genieten van deze bruisende stad.
De unieke signatuur heeft zich mede zo ontwikkeld door een altijd grote groep bezoekers die Amsterdam aandoet voor een dag of voor een aantal dagen. Voor zaken, een congres en zeker ook om te kunnen genieten van het Amsterdam van de Amsterdammers. De diversiteit in de stad heeft zich ontwikkeld door de combinatie van bewoners en bezoekers. Bewoners van Amsterdam stellen prijs op een schone, trotse, mooie en gezellige stad. Dat is ook precies wat elke bezoeker hoopt aan te treffen.
In de afgelopen jaren is het aantal bezoekers aan Amsterdam enorm gegroeid. Hierdoor is de drukte in de stad toegenomen. De groep Amsterdammers die die drukte niet langer als gezellig ervoer, is de afgelopen jaren ook groter geworden. De discussie in de stad over drukte gaat nu voornamelijk over de groei van het aantal bezoekers. Denken over een maximum aan het aantal bezoekers staat het denken in oplossingen echter in de weg. De omvang van de groep ontevreden bewoners zal nog verder toenemen, als de komende jaren niet op een inclusieve manier beleid wordt uitgevoerd dat dit issue aanpakt.
Stel niet aantallen, maar leefklimaat centraal
Niet de aantallen, maar de impact van toerisme op het leefklimaat en de Amsterdamse economie dienen centraal te staan. D66 gaat er hierbij vanuit dat Amsterdam een open, internationale stad is die bezoekers verwelkomt, mits deze bezoekers ook een materiele en/of een immateriële bijdrage leveren aan onze stad. Zoals we van bewoners verwachten dat ze hun stad met waardigheid bewonen, zo verwachten we dat ook van bezoekers. Dit houdt in dat bezoekers (meer) rekening houden met de bewoners en andere bezoekers.
Brallende vrijgezellen in de openbare ruimte of drugstoeristen die in hun auto slapen verstoren het leefklimaat voor bewoners en bezoekers die willen genieten van onze stad. Ze voegen ook niets toe aan de stad, anders dan irritatie en vervuiling. Daarom stelt D66 een aanpak voor die zich niet beperkt tot aantallen, maar de leefbaarheid van de stad voor bewoners en bezoekers centraal stelt, zodat jong en oud, lokaal, nationaal of internationaal, rijk of arm kunnen blijven genieten van de pracht van Amsterdam. Overlastgevers worden ontmoedigd, voor de bezoeker die wil bijdragen zijn we een gastvrije stad.
Een gastvrije stad waar we rekening houden met elkaar
Bezoekers zijn ontzettend belangrijk voor de Metropoolregio Amsterdam (MRA). Jaarlijks brengen zij miljarden in het laatje: alleen al in de gemeente Amsterdam meer dan 19 miljard euro. Geld dat niet alleen ten goede komt aan de ondernemers in de horeca en de toeristische sector, maar ook aan het verbeteren van het openbaar vervoer, culturele instellingen en het winkelaanbod. Vertaald naar werkgelegenheid hebben meer dan 150.000 mensen in de MRA hun baan te danken aan bezoekers (MRA, 2019).
Een tolerante stad geeft ook ruimte aan bewoners om zich te ontwikkelen. Om initiatieven te initiëren die bijdragen aan de kwaliteit en het behoud van de stad. De stad geeft ruimte aan bewoners om te zijn wie ze willen zijn. Voor gastvrije bewoners een kans om een nieuwe soort bezoeker te verwelkomen. Een gastvrije en tolerante stad betekent echter niet dat bezoekers en/of bewoners maar overal kunnen doen en laten wat ze willen. Gastvrij en tolerant betekent ook ‘rekening houden met elkaar’. D66 is van mening dat daar de sleutel tot de acceptabele toekomst van het toerisme in Amsterdam ligt.
D66 erkent dat toerisme een belangrijke motor is van de Amsterdamse economie. Het is belangrijk dat Amsterdammers ook de voordelen hiervan ervaren. Daarom is investeren in de kwaliteit van de woonomgeving en de openbare ruimte zo belangrijk.
Een groot deel van de bezoekers aan Amsterdam verblijft in hotels. Amsterdam heeft een stop gezet op de aanwas van hotelkamers. Door de concurrentie op de hotelmarkt zijn hotels steeds groter gegroeid. Door het aanbieden van allerlei extra diensten hoopt men extra inkomsten te genereren. Dit intensiveert echter de onpersoonlijkheid van hotels. Bezoekers zijn dan ook meer op zoek naar contact met de stad Amsterdam en haar bewoners. Dit geeft kansen voor Bed & Breakfasts. Bed & Breakfasts bieden, al was het alleen maar vanwege de maat (maximaal vier slaapplaatsen), persoonlijk contact met de gast. Een Bed & Breakfast geeft de kans extra inkomsten te genereren waarmee investeringen in het onderhoud van de eigen woning dichterbij komen. B&B’s doen hun inkopen bij de lokale middenstand en dragen daarmee bij aan het volume en de diversiteit van de lokale winkels waar ook bewoners van profiteren. De stad wordt er dus in alle opzichten beter van.
10 punten plan voor een nieuwe balans
In 2019 gaven Amsterdammers op de vraag “Hoe tevreden bent u met uw buurt” gemiddeld een 7,5. In Centrum zelfs een 7,8 (OIS, 2020). De Wallen, exemplarisch voor een buurt met veel toeristen scoren echter op de factoren “schoon en heel” en “ervaren overlast van andere mensen” zwaar onvoldoende. De scores voor sociale cohesie en veiligheid zijn er nog voldoende maar dalen. 58% van de bewoners van de Wallen ervaart overlast van illegale vakantieverhuur (OIS, 2020). Reden voor D66 om te komen met een 10 punten plan voor een nieuwe balans voor toerisme en een leefbare, open stad.
-
Optimaliseer systeem van toeristenbelasting en belasting op attracties
Uitgangspunt is dat de kosten die toeristen en bezoekers veroorzaken gecompenseerd worden door diezelfde toeristen en bezoekers. Dit kan door middel van de toeristenbelasting en de belasting op attracties, de zogenaamde vermakelijkheidsretributie. Doel is dat zowel bezoekers die overnachten als een dagje Amsterdam bezoeken bijdragen aan de kosten van onderhoud van de stad. D66 ziet graag dat attracties buiten de ring en kleinschalige activiteiten lager belast worden om zo bij te dragen aan de spreiding van toeristen in de stad. D66 hecht eraan om het systeem van toeristenbelasting en vermakelijkheidsretributie te optimaliseren in samenwerking met de belangenorganisaties. Alle partijen hebben immers belang bij een leefbaar Amsterdam voor bewoners en bezoekers op de lange termijn.
-
Investeer in leefbaarheid
D66 erkent dat toerisme een belangrijke motor is van de Amsterdamse economie. Het is belangrijk dat Amsterdammers ook de voordelen hiervan ervaren. Daarom is voortdurend investeren in de kwaliteit van de woonomgeving en de openbare ruimte zo belangrijk, zodat Amsterdammers hun stad op het punt “schoon en heel” minimaal met een 7 beoordelen.
-
Minder vliegen, meer trein
D66 is voorstander van het ontmoedigen van (low-budget) vliegmaatschappijen op Schiphol en het aantrekkelijker maken voor toeristen van het reizen per trein naar Amsterdam om de reis te vervolgen per tram, metro of fiets. Als bezoekers toch per auto komen, dan promoten wij de P+R-faciliteiten.
-
Sterkere handhaving vakantieverhuur
D66 pleit ervoor om het huidige vergunningsstelsel met registratieplicht voor vakantieverhuur te behouden en sterker in te zetten op handhaving, inclusief een 24/7 klachtenlijn. Het huidige stelsel maximeert de vakantieverhuur, via bijvoorbeeld Airbnb, tot dertig dagen per jaar en maximeert het aantal B&B’s per buurt. Zo kunnen Amsterdammers toch hun woning verhuren als zij zelf op vakantie gaan en/of betalende gasten thuis verwelkomen. Doordat veel mensen zich niet houden aan de regels wordt veel overlast ervaren. D66 ziet graag uitbreiding van de capaciteit van handhaving om toe te zien op het naleven van de regels van vakantieverhuur en zwaardere boetes en/of ontzegging van de vergunning bij overtreding.
-
Aanpak criminaliteit en overlast
D66 zet in op uitbreiding van de capaciteit van handhaving in buurten met veel uitgaanspubliek (bewoners en bezoekers) om de overlast door drank-, drugsgebruik en/of criminaliteit tegen te gaan. In geval van excessen kan overgegaan worden tot verbod van gebruik van drank en/of drugs in de openbare ruimte in afgebakende gebieden.
-
Aantrekkelijke winkel- en horecagebieden
D66 pleit ervoor om in samenwerking met ondernemersverenigingen en vastgoedondernemers te komen tot onderscheidende, diverse en aantrekkelijke winkel- en horecagebieden (in combinatie met culturele instellingen). Dit kan leiden tot afspraken over branchering wanneer een eenzijdig aanbod dreigt of juist liberaliseren om gebieden te ontwikkelen. Overweeg om public-private-partnerships op te zetten om samen te werken aan de ontwikkeling van winkel- en horeca-gebieden. Kwaliteit voor de stad, voor bewoners en voor bezoekers.
-
Amsterdam Top 10 Congresstad
Investeer in de promotie van Amsterdam als congresstad met als doel terug te keren in de wereldwijde top 10 van congressteden. De internationale verbindingen, openbaar vervoer, hotelfaciliteiten en logistiek zijn pijlers om Amsterdam te positioneren als top 10 congresstad. Deze markt biedt veel voordelen voor Amsterdam, zowel direct zakelijk als ook voor wat betreft de aard van bezoekers.
-
Amsterdam als Cultuurstad
Door Amsterdam als Cultuurstad te promoten kan de kwaliteit van het toerisme verder verbeterd worden. Denk daarbij niet alleen het Museumkwartier, maar ook aan het Grachtenfestival en de nachtcultuur, zoals het ADE-festival.
-
Spreiding van publiektrekkers
Nieuwe initiatieven voor attracties worden buiten de ring gepland. Tevens willen we inzetten op het realiseren van publieke en private culturele instellingen buiten de ring. D66 pleit ervoor om t.a.v. de spreiding van overlast-genererende grote evenementen samen te werken met de G4-steden.
-
Inzicht in gedrag van bezoekers
D66 pleit ervoor om meer te investeren in – onafhankelijke – dataverzameling en analyse i.s.m. hogescholen en universiteiten om inzicht te krijgen in bezoekersstromen en de relatie tussen overlast en type bezoekers zodat effectief beleid met passende maatregelen ontwikkeld kan worden waarmee overlast-gevend gedrag kan worden ontmoedigd.
Zoals gezegd, de inkomsten dankzij toerisme leveren een belangrijke bijdrage aan het voorzieningenniveau in de stad, zoals openbaar vervoer, culturele instellingen en winkelaanbod. De neveneffecten van toerisme zoals overlast en criminaliteit voor bewoners en bezoekers hebben in sommige buurten een te negatief impact op de leefbaarheid. Daarom pleit D66 om in het volgend college een integrale visie te ontwikkelen die de balans tussen toerisme, leefbaarheid en economie verbetert. Een kenniscentrum Toerisme kan zorgen voor het ontwikkelen van zo’n visie, het versterken van de dialoog met alle belanghebbenden, omliggende gemeenten en overleg met steden in Europa met eenzelfde uitdaging.
